آیا کنجکاوید تا بدانید واقعیت افزوده با واقعیت مجازی چه تفاوتی دارد؟ با بارسلون همراه باشید…
امروزه عبارات “واقعیت مجازی” و “واقعیت افزوده” زیاد به گوش ما می‌رسند. هدست‌های واقعیت مجازی (VR) Oculus Quest 2 یا Valve Index و نرم‌افزارها و بازی‌های واقعیت افزوده (AR) مانند Pokemon Go هنوز بسیار محبوب هستند. این دو حوزه ظاهرا یکسان به نظر می‌رسند و با پیشرفت تکنولوژی احتمالا بر یکدیگر تاثیر نیز بگذارند؛ اما مفاهیمی کاملا متفاوت و جدا هستند که ویژگی‌هایی دارند که آنها را از دیگری متمایز میکند.
واقعیت مجازی چیست؟
هدست‌های VR کاملا حس بینایی شما را در احاطه خود می‌گیرند تا این حس را در شما ایجاد کنند که در جای دیگری هستید. انواع هدست‌های واقعیت مجازی مانند HTC Vive Cosmos، PlayStation VR، Oculus Quest، Valve Index و سایر مدل‌ها، طراحی خاصی دارند که تمامی فضای دید شما را پوشش می‌دهد، و شما هنگام استفاده از آنها توانایی دیدن محیط اطراف خود را نخواهید داشت.
هنگامی که این هدست‌ها را روی چشمان خود قرار می‌دهید، پنل‌های LCD یا OLED به وسیله‌ی لنزهای مختلف دچار تغییر می‌شوند تا تصاویر تولید شده را در میدان دید شما قرار دهند. این تصاویر میتوانند یک بازی ویدیویی، یک ویدیوی 360 درجه یا حتی فضای مجازی موجود در رابط کاربری یک نرم‌افزار یا پلتفرم باشند. عملکرد هدست‌های واقعیت مجازی به شکلی است که شما را از نظر بصری (و در برخی موارد صوتی) به جای دیگری می‌برد و درواقع شما را از دنیای بیرون جدا میکند.
هدست‌های VR متصل (به اینترنت یا دستگاهی دیگر)، مانند Index و PS VR، و نیز هدست‌های VR مستقل مانند Quest 2 ردیابی حرکات را با شش درجه آزادی (6DOF) انجام میدهند. استفاده از این تکنولوژی نیازمند دوربین‌ها و سنسورهای بیرونی (مانند آنچه در هدست‌های Index و PS VR به کار رفته است) یا دوربین‌هایی است که رو به بیرون باشند (مانند تکنولوژی به کار رفته در Oculus Quest 2). این نکته به این معناست که هدست‌ها فقط جهت ایستادن شما را شناسایی نمی‌کنند؛ بلکه هر حرکتی در هر جهتی انجام دهید را دریافت می‌کنند. این مجموعه سنسور و دوربین، در کنار کنترلرهای حرکتی شش جهته، به شما این امکان را می‌دهد که در یک فضای مجازی حرکت کنید و در آن فضا دست‌های مجازی نیز داشته باشید. این مکان در اغلب اوقات بیشتر از چند متر مربع نیست، اما همین چند متر مربع برای حرکت و تغییر وضعیت نیز خود پیشرفت بسیار قابل ملاحظه‌ای در مقایسه با ایستادن در این فضا و فقط نگاه کردن به اطراف است. شاید تنها نقطه ضعف این تکنولوژی در حال حاضر، این است که باید مراقب باشید تا پای خود را روی کابل‌هایی که هدست را به کامپیوتر یا کنسول متصل می‌کنند نگذارید.
هنگام استفاده از واقعیت مجازی هم در حالت بازی و هم در حالت نرم‌افزار، شما محیط اطراف را پشت سر می‌گذارید و به فضای دیگری برده می‌شوید؛ درواقع میتوان اینطور گفت که جایی که جسم شما در آن قرار دارد در هنگام استفاده از واقعیت مجازی اهمیتی ندارد. در بازی‌ها، شما ممکن است در جایگاه خلبان یک جت جنگنده بنشینید. در نرم‌افزارها، شما ممکن است به شکل مجازی از جاهایی در دوردست دیدن کنید، به شکلی که گویی واقعا در آن مکان‌ها حضور داشته‌اید. میلیون‌ها احتمال در VR وجود دارد، و در تمامی آنها، محیط اطراف شما با چیز دیگری جایگزین خواهد شد.
واقعیت افزوده چیست؟
برخلاف VR که دید شما را تغییر می‌دهد، واقعیت افزود (AR) چیزی به آن اضافه میکند. دستگاههای واقعیت افزوده، مانند هولولنز مایکروسافت و بسیاری دیگر از “عینک‌های هوشمند” شفاف هستند و به شما اجازه میدهند که محیط اطراف خود را ببینید، مانند حالتی که یک عینک معمولی روی چشم خود دارید.
این تکنولوژی برای سهولت در حرکت و نیز اضافه کردن تصاویر مختلف به چیزهایی که در فضای فیزیکی در اطراف شما قرار دارند، طراحی شده است. این حوزه به شکل نرم‌افزارها و بازی‌های مختلف AR، مانند Pokemon Go، به گوشی‌های هوشمند نیز راه پیدا کرده است، که از دوربین گوشی هوشمند شما برای شناسایی محیط اطراف شما استفاده می‌کنند و سپس اطلاعات اضافی را بر روی صفحه نمایش به شما نشان میدهند.
صفحه نمایش‌های AR میتوانند چیزی به سادگی یک نشانگر ساعت در کنار عینک هوشمند باشند، یا چیزی به پیچیدگی اشیاء بزرگ که در وسط اتاق معلق هستند. برای مثال، بازی Pokemon Go یک پوکمون را به اطلاعاتی که دوربین گوشی هوشمند شما نشان می‌دهد اضافه میکند. از سوی دیگر، هولولنز و دیگر عینک‌های هوشمند به شما اجازه میدهند تا پنجره‌های نرم‌افزاری معلق و تزئینات سه بعدی را به شکل مجازی به فضای اطراف خود اضافه کنید.
این تکنولوژی در مقایسه با واقعیت مجازی (VR) یک ضعف کاملا مشخص دارد؛ عدم پوشش کامل میدان دید. درصورتی که VR میدان دید شما را در اختیار گرفته و کاربر را کاملا در فضای دیگری قرار می‌دهد، نرم‌افزارهای AR فقط بر روی صفحه نمایش گوشی هوشمند و یا تبلت شما به نمایش در می‌آیند، و حتی عینک‌های هوشمند مانند هولولنز میتوانند اجسام را در فضای محدودی در جلوی چشمان شما قرار دهند. حس غوطه‌وری در AR بسیار ضعیف‌تر از VR است؛ به عنوان مثال هنگامی که صورت خود را برگردانید، جسم مجازی AR از میدان دید شما خارج خواهد شد، یا حتی این موضوع که برای مشاهده‌ی اجسام مجازی AR مجبورید به یک صفحه نمایش کوچک خیره شوید و وانمود کنید که این اجسام واقعا در جلوی شما قرار دارند.
AR بنیادی و اولیه که اطلاعاتی را بر روی چیزی که دوربین نمایش می‌دهد اضافه میکند میتواند به راحتی با 3 درجه آزادی (3DOF) فعالیت کند. درهرحال، بیشتر نرم‌افزارهای AR، برای ردیابی مکان فیزیکی کاربر نیازمند شکل و حالتی از 6 درجه آزادی هستند تا نرم‌افزار بتواند مکان اجسامی که در حال نشان دادن در محیط واقعی است را حفظ کند. به همین دلیل است که هولولنز از دوربین استریوسکوپی و شناسایی الگوی پیشرفته استفاده میکند تا مکان خود را در همه‌ی زمان‌ها مشخص کند، و نیز به همین دلیل گوشی‌های هوشمند پیشرفته‌تر و متمرکز بر AR از دوربین‌های متعدد رو به عقب استفاده می‌کنند تا عمق را با دقت بیشتری اندازه‌گیری کنند.
واقعیت افزوده میزان بسیاری از احتمالات را در خود جای داده است. AR تلفن‌های همراه اکنون چندین سال است که مشغول شناسایی محیط اطراف و فراهم آوردن اطلاعات اضافی درباره‌ی آن محیط و چیزی که می‌بیند بوده‌است؛ به عنوان مثال متن‌ها را در لحظه ترجمه کرده یا نقدهای یک رستوران را هنگامی که به آن نگاه کرده‌اید برای شما به نمایش درآورده‌است. البته هدست‌های اختصاصی AR مانند هولولنز میتوانند کارهای بیشتری انجام دهند؛ برای مثال همان‌طور که اشاره کردیم این توانایی را خواهید داشت تا نرم‌افزارهای مختلف را به شکل پنجره‌های مجازی در اطراف خود قرار دهید و میتوان گفت که به شما یک محیط کامپیوتری چند مانیتوره میدهند.
هم‌اکنون، AR به شکل گسترده فقط بر روی گوشی‌های هوشمند در دسترس است، و عینک‌های AR شرکت‌های بزرگ فناوری به میزان زیاد در دسترس عموم قرار ندارند. این موضوع بدان معنی است که حوزه‌ی واقعیت افزوده تا زمانی که یک هدست AR برای استفاده کاربران و با قیمت مناسب عرضه نشود، محدود باقی خواهد ماند.
تفاوت بین AR و VR چیست؟
واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، با وجود طراحی نسبتا مشابه محصولاتشان، هرکدام اهداف جداگانه‌ای را به شکلی جداگانه دنبال می‌کنند. VR جایگزین واقعیت میشود و کاربر را به مکان دیگری می‌برد. AR به واقعیت چیزی اضافه میکند و اطلاعات را بر روی چیزی که هم‌اکنون در حال دیدن آن هستید اضافه میکند. هردوی این حوزه‌ها دارای تکنولوژی قدرتمند و پیشرفته هستند که با وجود پتانسیل بالا هنوز نتوانسته‌اند آنچنان راه خود را به بازار مصرفی پیدا کنند. این دو عبارت به ظاهر ساده میتوانند شکل استفاده‌ی ما از کامپیوتر در آینده را عوض کنند، اما اینکه آیا آینده فقط متعلق به یکی از آنهاست یا هردوی آنها موفق می‌شوند، قابل پیش‌بینی نیست.
